Ceviz Tohumu dikimi , Kök gelişimi yöntemi,aşılama ve fidan dikimi

Ceviz Tohumlarının Ekimi Ceviz tohumların dikiminde iki noktaya dikkat etmek gerekmektedir: 

a. Tohum dikilecek derinlik 
b. Tohum dikim şekli. 

     En ideal dikim derinliği 5-10 cm. arasında, en ideal dikim şekli ise , yanak kısımları yanlara, yapışma yeri (damar kısmı) toprağa gelecek şekilde dizilerek ekilmesidir. Kumlu topraklarda derin, killi ve ağır topraklarda yüzeysel dikim uygulanır.


Fidan Dikimi 

  Fidan dikimi ve dikim aralığı toprak yapısına bağlı olarak değişiklik gösterir.Dikim aralığı zayıf topraklarda 10X10 m. ; kuvvetli, taban yerlerde 12-14 m. olarak ayarlanmalıdır.Çukurlar ise en az 80 cm derinlik, 70 cm genişlik veya 60 cm derinlik, 50 cm genişlik olacak şekilde açılmalıdır. 

  Çukur açılırken üst toprağın bir tarafa ve alt toprağın ayrı bir tarafa çıkarılmasına dikkat edilmelidir. Dikim çukurunun dip kısmına kök gübresi (250 g Triple Süper Fosfat ve 250 g Potasyum Sülfat) karıştırılarak konulmalıdır. Fidanın aşı noktası toprak seviyesinin üzerinde kalacak şekilde dikim yapılmalıdır. Fidan dikimi yapılan yerde hakim rüzgarın estiği yönde fidanların diplerine herek dikilir ve iple bağlanır. 

  Dikim zamanı kırılan kökler kesilmeli ve fidanın aşı bölgesi topraktan yaklaşık 20 cm. yukarıda kalacak şekilde dikimi yapılmalıdır.Dikilen fidanlarda fidanın şekillenmesi için tepe vurması yapılır.Dikilen fidanların gövdesini güneş 15 yanığından korumak için 1:1 oranında plastik beyaz renkli boya : su karışımı ile fidan gövdeleri boyanmalıdır.

Şekil : Fidan Çukurlarının Hazırlanması

  Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir. Yeni tesis edilen bahçelerde aşı ile üretilmiş fidanlar kullanılmakta ve bu fidanlar daha erken (yaklaşık 4-5 yaşlarında) meyveye yatmaktadır. Sonbaharda ağaç yapraklarının dökümünden itibaren ilkbaharda bitkiye su yürüyünceye kadar fidan dikilebilir. Kışları ılıman ve çok sert olmamak şartıyla, kurak bölgelerde sonbahar dikimi daha iyi olur. 

Cevizlerde Uygulanan Aşı Metotları 

Meyve ağaçlarının çoğaltılması ve geliştirilmesi için kullanılan metotlardan biri de aşıdır. Gerek çöğürün ve gerek aşı kaleminin kabuk kalınlığının aynı olması, yani aynı yılın sürgünü olması, aşı tutma oranını artırır ve aynı yılda aşı yapılabilir. Kullanılan aşı yöntemleri ise; 

1. Yama Göz Aşısı, 

2. Omega Aşısı, 

3. Dilcikli Aşı, 

4. Yarma Kalem Aşısı, 

1. Yama Göz Aşısı :Bu aşıda aşıya başlama zamanı, çöğürün kabuk verip vermediğinin kontrolü ile anlaşılır. Çöğürler aşıya gelmiş ise, aşıdan bir hafta önce sulanmalı, sulamadan 1-2 gün sonra da çöğürlerin yaprakları temizlenerek uç alınmalı ve 2-3 yaprak (soluk dalı) bırakılmalıdır. Aşıda en önemli husus; aşı kalemlerin günlük olarak kesilip kullanılmasıdır. Kullanılan aşı kalemleri ne kadar pişkin ve dolgun olursa, aşı tutma oranı da o derece yüksek olur. Aşı kalemlerinin uç kısmında oluşan gözlerden, zorunlu olmadıkça göz alınmamalıdır. Aşı, çift ağızlı özel aşı bıçağı ile yapılır. Aşı 12 kalemi ile kullanılan çöğür, aynı yılın sürgünü olmalıdır. Aşı yapıldıktan üç hafta sonra aşılar kontrol edilmeli ve aşı bağı çözülmelidir. 

2. Omega Aşısı : Omega kalem aşısında da önemli olan, yama göz aşısı uygulanan ve sonuç alınamayan 1-2 yaşlı çöğürlerin araziden sökülerek, aşılanması ve sıcaklık kontrolü yapılan kapalı bir alanda muhafaza edilmesidir. 

3. Dilcikli Aşı :Bu aşı çöğür ile kalemin yaşları farklı, fakat çapları birbirine eşit olması durumunda uygulanır. Özellikle yazın yapılan yama göz aşılarında, aşı tutmayan çöğürlere ikinci yılın ilkbaharında dilcikli aşı uygulanabilir. Kalem ve çöğürün aynı kalınlıkta olması gerekir. 

4.Yarma Kalem Aşısı :Yaz döneminde tutmayan bir yaşındaki çöğürlerle birlikte, 5 yaşındaki yabani ağaçlara dahi bu aşılar uygulanabilir. Çöğürlerle birlikte, 5 yaşındaki yabani ağaçlara dahi bu aşılar uygulanabilir. En önemli konu, ilkbahar döneminde yapılacak aşılarda yabanilerin (çöğür) tepesini 13 aşıdan önce fidanın kalınlığına bağlı olarak, toprak seviyesinden 20-30 cm. yukarıdan kesilmesidir. Bu işlemden sonra özsuyun akıtılması için 7-10 gün beklenmeli ve sonra aşı yapılmalıdır. 

Ceviz Bahçelerinin Yıllık Bakım İşleri : 

Sulama :Yıllık sulama suyu ihtiyacı yağışlarla birlikte 1200- 1350 mm civarındadır. Sulama periyodu geç ilkbahardan başlayıp hasat sonuna kadar devam eder. Geç sonbahar veya kış sulamaları çok kurak yıllarda veya toplam yağışın çok düşük olduğu yerlerde zorunlu olabilir. Toprakta gözlenen su sıkıntısı cevizlerde meyve iriliği ve meyve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Tecrübeler ceviz yetiştiriciliğinde yüksek kaliteli iç ceviz üretiminin temelinde en önemli faktörlerin başında sulamanın geldiğini göstermektedir. 

Gübreleme : Bahçe tesis edilmeden önce toprak analizleri ile besin maddesi kapsamı öğrenilmeli ve eksikliği tespit edilen besin maddeleri tamamlanmalıdır. Çünkü bitki besin maddeleri eksikliği, büyüme ve gelişmenin bir aşamasında duraklamaya neden olabilir. Yüksek kireç miktarı, bazı elementlerin alımını engellemektedir. Örneğin kireçli toprakta demir eksikliği oldukça yaygındır. Ceviz bahçelerinde yapılacak bir gübreleme programında, mutlaka yaprak ve toprak analizleri yapılmalıdır. Dikimden önce yalnız fosfor ve potasyumlu gübre uygulanır. Dikimde azotlu gübreleme yapılmaz. Şayet toprak analizi yapılmamışsa önerilen gübre miktarı aşağıdaki çizelgedeki gibidir. 

 



Dikim Sonrası Budama : Ceviz fazla oranda budama gerektirmeyen bir meyve türü olup, ilk fidanlar dikimde istenilen taç sistemini oluşturmak için sağlam 5-12 göz üzerinden budanırlar.İlk yılın kış budamasında doruk dal 180 cm.’den kesilir.Ayrıca doruk dalın tepe kısmına yakın boyunlu gözler koparılır.Seçilen ilk ana dalın altındaki kuvvetli sürgünlerde uç alma yapılır.İleriki yıllarda verimi artırmak amacıyla taç içerisini sıklaştıran fazla kalınlaşmamış dallar dipten, taç yüzeyini oluşturan dallar ise 2- 3 yıllık dal seviyelerinden budanarak seyreltme yapılır.Yaklaşık ağaç başına verim 120-150 kg.’dır. Hasat ve Sonrası Cevizde hasat zamanını belirleyen en belirgin özellik, yeşil kabuğunun (yaklaşık kabuğun 1/3’ünün) çatlamasıdır. İdeal hasat, dallarda silkeleme şeklinde yapılanıdır. Kesinlikle sopa, sırık vb. kullanılmamalıdır. Hasat edilen cevizlerin yeşil 18 kabukları hemen temizlenir ve havalı bir yerde örtüler üzerine serilerek kurutulur.Böylece cevizde kalitede bir kayıp olmaz.Tohumluk için ayrılan cevizler ise güneş almayan, havalı ve gölge bir yerde dikim tarihine kadar muhafaza edilmeli, kesinlikle fırında kurutulmamalıdır. Hastalık Ve Zaralıları: En çok görülen hastalık ve zararlıları Karaleke (Ceviz yanıklığı), Antraknoz (Mantar hastalığı) ve Ceviz iç kurdudur.



CEVİZ FİDANI DİKİMİ VE BAKIMI

Aşılı ceviz fidanı dikim mesafeleri doğal koşullara ve bakım koşullarına göre değişirse de ceviz fidanlarında en ideal dikim aralıkları; çeşidine göre 10 x 10 m, 8 x 8 m, 8×4 m, 7×7 m’dir.

Açık köklü ceviz fidanlarının dikimi kış dinlenme döneminde yapılır. Yani sonbahardan başlar, erken ilkbahara kadar devam eder. Açık köklüler için yaprak döktükten sonra fidanların dikilmesi daha uygundur. Poşetli/tüplü ceviz fidanlarının dikimi ise yılın on iki ayı yapılabilmektedir. Ceviz fidanı çukurları ortalama 60 cm genişliğinde ve 60 cm derinliğinde açılmalıdır. Fidan dikim çukurları açılırken çıkan toprak ya tek başına veya var ise yanmış küçük veya büyükbaş hayvan gübreleri ile karıştırılabilir ve fidan çukurlarına doldurulur. Ayrıca dikkatli davranmak koşuluyla dikim çukurlarının dibine 100-150 gram civarında kompoze gübre koyulup üzerine biraz toprak döküldükten sonra fidan köküyle temas etmeyecek şekilde ceviz fidanları yerleştirilebilir.Dikimden önce açık köklü ceviz fidanlarına kök budaması yapılır. Kök budamasında kalın kökler düzeltilir. Saçak kökler azaltılmaz.

Ziraatyapma.blogspot olarak 100 cm açılan çukura sal taşı koyup üzerine tabana çıkan toprakla leonarditi karıştırın üzerine solucan gübresi onun üzerine yanmış hayvan gübresi onun üzerinede kum sererek dikilmesi tavsiye olunur.

Kazık kök olmasına dikkat edin veya tohumdan yetiştirdiğiniz anaça ilerki zamanda kendiniz aşı yapabilirsiniz bu şekilde eskilerin deyimiyle erkek olan cevizi dişiye çevirebilirsiniz kökler sal taşına gelince yanlara doğru akacak ve meyve 20 yılda verirse bu 6-7 yıla inecektir.Su ihtiyacı az olacaktır .Başka bir yöntemde kazık kökün kesilmesi buda yukardan köklenmeyi sağlayacaktır fakat bu yönten su ihtiyacının artmasına neden olur susuz bırakmadığınız sürece anlattığımız yukardaki yöntemden daha hızlı meyveye yatacaktır.Eğer birinci yıl gelişimi gözlemleyin gelişim kızlıysa üsten  keskin budama yapıp meyveye yatmasını engelleyin 3 yılda kök gelişimini tamamlayan fidan daha hızlı büyüyecektir.Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçiminde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özellikler; ağaç tacının düzgün gelişmesi, soğuğa ve kurağa karşı dayanıklı olması, üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerinin ince kabuklu ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması, meyve ağırlığının en az 10 gram, iç randımanın ise yüzde 50'nin üzerinde olması, her yıl meyve vermesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olmasıdır. Bu özelliklerden çoğunu taşıyan ceviz çeşitlerinden aşı kalemi alınarak, yabani ceviz çöğürleri aşılanmalıdır.

Ceviz fidanı dikiminden sonra toprakta hava kalmayacak kadar bol can suyu verilmelidir. Dikim sonbaharda yapıldıysa gözlerin uyanması başlamadan önce, fidanların tepesi 40-50 cm den kesilir.Dikim sırasında aşılı ceviz fidanının aşı noktası topraktan 5-10 cm yukarıda olmalıdır. Rüzgarlı bölgelerde dikimden sonra ceviz fidanı hereğe bağlanır.

Yabancı ceviz çeşitleri için dikim aralığı genel olarak

7×7 m dikim aralığı dönüme 20 adet

7×3,5 m dikim aralığı dönüme 40 adet


8×8 m dikim aralığı dönüme 15 adet

8×4 m dikim aralığı dönüme 30 adet

Yerli ceviz çeşitleri için dikim araliği genel olarak

10×10 m dikim aralığı = 1 dönüme 10 adet

10×7 m dikim aralığı = 1 dönüme 20 adet

9×9 m dikim aralığı = 1 dönüme 12 adet

dikim aralıkları önerilmiştir.

Ağaç Yapısı; Ceviz ağaçları hızlı büyürler. 8 metreden 25 metreye kadar boylanabilen ceviz çeşitleri vardır. Ceviz ağaçları genelde “yayvan” taç şekline sahiptir. “yarı dik ve dik” yapıda da taç şekli görülür.

Ceviz ağaçları kazık köklü olup sulama durumuna göre bolca kılcal kök bulunabilir. Kazık kökler 3-5 m derinliğe kadar uzayabilir.


Gövde ve Dallar; Ceviz gövdesinde dallanma genelde toprak yüzeyinden 1-2 m yükseklikte başlar. Gövde çevresi ilerleyen yıllarda 5-6m'ye kadar gelişebilir.

Gençlik yıllarında düzgün yüzeyli ve gümüşi renkte olan gövdede çok ileri yaşlarda renk koyulaşır (gri-siyah) ve kabukta uzunluğuna çatlaklar oluşur.

Sürgünler, tüysüz, parlak zeytin yeşili veya esmer renktedir.


Yapraklar ve Gözler ; Yaprak; uzunca bir sap üzerinde karşılıklı dizilmiş ve sayıları 5-13 arasında değişen yaprakçıktan meydana gelir. Yaprakçıklar geniş elips şeklinde ve tam kenarlıdır.

Uçları sivricedir ve boyları 6-12 cm arasında değişir. Rengi parlak yeşil olup gövde üzerlerinde helezonik şeklinde dizilmişlerdir. Gözler dal uçlarında ve yaprak koltuklarında (1-3 adet) olup, koyu esmer renklidirler. Yaprak koltuklarında bulunan gözlerden iri olanı sürer ve odun dalını meydana getirir.

Verimli olmayan çeşitlerin sadece uç tomurcuklarından meydana gelen sürgünlerin ucunda dişi çiçek vardır. Oysa verimli çeşitlerin hemen hemen bütün tomurcuklarında dişi çiçek meydana gelir.


Çiçek Yapısı ve Döllenme Biyolojisi; Cevizlerde erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde fakat farklı yerlerde bulunur. Cevizlerde tozlanma rüzgar yardımıyla gerçekleşir.

Erkek çiçekler bir önceki gelişme döneminin sürgünleri üzerinde bulunan yan tomurcukların ilkbaharda gelişmesiyle meydana gelen 5- 20 cm boyundaki yeşil renkli ve aşağı doğru sarkık püsküller (kedicik) üzerinde oluşurlar.

Olgun bir ceviz ağacı 5000-6000 adet püskül üretebilir. Bir ağacın polen üretme kapasitesi yaklaşık 10 ile 100 milyar arasındadır.


İlkbahar gelişme döneminde sürgünlerin ucunda meydana gelen dişi çiçeklerin sayısı 1-26 arasında değişebilir. Dişi çiçekte 4 perianth yaprağı ile braktecikler ovaryum ile kaynaşmıştır.

Çanak yaprak sayısı 3- 6 arasında olup taç yaprak yoktur. Stigma girintili çıkıntılıdır, yumurtalıkta bir tohum taslağı bulunur. Yumurtalık dış duvarı meyvenin dışındaki yeşil kabuğu meydana getirirken, sert kabuk yumurtalık iç duvarlarının sertleşmesinden meydana gelir.

Ceviz içi, embriyo ve tohum kabuğundan oluşan tohumdur. Yenen kısım doğrudan doğruya kendisidir.